زنان ایرانی از هنرمند‌ترین، پرتلاش ترین و با استعدادترین زنان جهان هستند. در حرفه و شغل معماری هم این موضوع کاملا صدق می کند و سازه‌های زیادی با معماری‌های خاص توسط زنان معمار برتر ایرانی طراحی شده اند. شناخت این خانم ها کمک می‌کند بهتر متوجه شویم که نقش زنان در این زمینه چقدر پررنگ و مهم است.

در این مقاله به معرفی پنج معمار زن معاصر که نقش تأثیرگذاری در معماری داشته اند پرداخته ایم.

1- فرشید موسوی (معمار، استاد دانشگاه)

فرشید موسوی از مشهورترین معماران زن ایرانی است که در سال 1344 شمسی در شهر شیراز ایران چشم به جهان گشود. وی در سن 24 سالگی به لندن مهاجرت کرد و تحصیلات خود را بعد از به اتمام رساندن در دانشگاه داندن، در دانشگاه هاروارد ادامه داد. در این دانشگاه با الکساندر زایروپلو آشنا شد که بعد از دو سال همکاری با وی ازدواج کرد. فرشید موسوی بعد از تجربه های کاری خود در دفاتر رنزو پیانو و زاها حدید همزمان با تحصیلش، در شرکت رم کولهاوس مشغول به کار شد. همکاری این زوج در دفتر رم کولهاس سبب شد تا ایده راه اندازی یک شرکت معماری به نام FOA در ذهن آن ها به وجود بیاید.

دفتر کوچک معماری FOA در سال 1995 به دلیل برنده شدن در طراحی فرودگاه بین المللی یوکوهاما ژاپن به شهرت رسید. ساخت این فرودگاه بعد از 7 سال توسط این زوج معمار به پایان رسید. افتتاح پارک آودیتوریوم در میدان فرهنگ‌های بین‌المللی در بارسلونا، برنده شدن در مناقضه المپیک ۲۰۱۲ لندن، شرکت در انستتو لندن و برگزیده شدن طرحشان برای ساختمان جدید تئاتر و موسیقی BBC در وایتسیتی لندن از موفقیت های چشم گیر این شرکت در سال 2004 بوده است. طرح های بی نظیر این شرکت به سرپرستی خانم فرشید موسوی و  زایروپلو، به گونه ای است که  تلفیقی بی نظیر از طبیعت و معماری را ارائه می دهد.

کارهای وی از برجسته ترین و خلاق ترین نمونه های معماری و طراحی فضاهای شهری است که از معروف ترین آن ها می توان به انتشارات دالنیوک در شهر کتاب کره ‌جنوبی، ساختمان تئاتر شهرداری توربیخا در اسپانیا، گذرگاه دریایی یوکوهاما در ژاپن، مجتمع اومرانیه در استانبول، مجتمع مسکونی کارابانچل در مادرید، مرکز تکنولوژی بارسلونا، دپارتمان جان لوییز، کالج طراحی ریونزبورن و ساختمان سه‌گانه EC3 در انگلستان، هتل بلومون در گروننیگن هلند، انستیتوی پزشکی قانونی مادرید و برج مسکونی دورانگو در اسپانیا اشاره کرد.

برخی از افتخارات و جوایز فرشید موسوی:
-جایزه طراحان بین المللی درسال ۲۰۱۰
-جایزه بهترین ایده ها مراکز خرید در سال ۲۰۱۰
-برنده بهترین ایده از سیویک تراست در سال ۲۰۱۰
-جایزه موسسه Urban Land Institute در سال ۲۰۰۸
-جایزه چارلز نیکس در سال ۲۰۰۵
-اولین جایزه نمایشگاه بین المللی آیچی پاویلیون اسپانیا در مسابقات ژاپن در سال ۲۰۰۵
-جایزه نقشه کشی معماری برای پارک نوارتیس و پارکینگ بزرگ بازل در مراسم سالانه ونیز در سال 2004

2- نسرین سراجی (معمار، استاد دانشگاه و موسس دفتر معماری سراجی)

پروفسور نسرین سراجی در سال 1336 در شهر تهران چشم به جهان گشود. وی در سال 1353 وارد دانشکده پزشکی دانشگاه اصفهان شد و در سال 1362 از انجمن معماری لندن فارغ التحصیل شد. در سال 1369 پس از کسب رتبه اول در مسابقه طراحی مرکز موقت آمریکا، دفتر معماری سراجی را راه اندازی کرد.

از موفقیت‌های وی می توان به برنده شدن در رقابت‌های آزاد در جشن‌های دویست ساله انقلاب فرانسه و ثبت صفحه ARB  معماری در بریتانیا اشاره کرد. او در سال 1386 مدال (Chevalier des Arts et des letters) را از وزیر فرهنگ فرانسه و در سال 1388 مدال نقره را از انجمن معماری فرانسه و مدال (Chevalier dans lordre national du Merite) را با حکم ریاست جمهوری فرانسه دریافت کرد.

اثر برجسته ی وی: مرکز موقت آمریکا در پاریس می باشد.

برخی از افتخارات نسرین سراجی:

– دریافت نشان و عنوان شوالیه dans LOrdre ، پردازنده هنر زیبا و ادبیات هنری از وزارت فرهنگ فرانسه (2006)

– برنده جایزه شوالیه ملی LOrdre DU Mérite (2008)

– دریافت مدال نقره از آکادمی معماری فرانسه Medaille D (2008)

– دریافت جایزه شوالیه لژیون ملی LOrdre DHonneur (2011)

3-لیلا عراقیان (معمار، طراح پل طبیعت)

لیلا عراقیان معمار زن دیگری است که در سال  1362در تهران چشم به جهان گشود. وی در رشته ریاضی دیپلم گرفت. در سال ۱۳۸۰ در دانشگاه شهید بهشتی تحصیل در رشته معماری را آغاز کرد و دارای مدرک کارشناسی معماری از دانشگاه شهید بهشتی و فوق لیسانس این رشته از دانشگاه بریتیش کلمبیا است. او در سال ۱۳۸۴ به همراه همکارش علیرضا بهزادی شرکت سازه‌های پارچه‌ای دیبا را با سرمایه ای حداقل تأسیس کردند.

شرکت دیبا پس از اجرای سازه‌های چادری پارک آب و آتش تهران، به مسابقه‌ی طراحی پل طبیعت دعوت شد و طرحشان برگزیده شد. این شخصیت موفق در ۲۵ سالگی شروع به طراحی پل طبیعت کرد و این طراحی دو سال زمان برد و سرانجام در سال ۱۳۹۳ اجرایی و افتتاح شد.

لیلا همچنین در بازسازی پوشش پارچه‌ای سقف و نمای استادیوم بی‌سی پلیس در ونکوور، کانادا که توسط شرکت آلمانی هایتکس تنستایل استراکچرز انجام شد، به عنوان دستیار فنی فعالیت داشته‌است. لیلا عراقیان در مسابقه طراحی فضاهای ورزشی، دومین کنفرانس سازه و معماری ۱۳۹۰ برنده جایزه دوم شد و همچنین در مسابقه کوشک جهانی به همراه بابک رستمیان و علیرضا برهانی رتبه دوم را کسب نمود. او همچنین در دانشگاه تهران، دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه آمریکایی دوبی و دانشگاه آنهالت آلمان، سخنرانی هایی در زمینه تاریخچه سازه های پارچه ای در ایران، معرفی شرکت دیبا و پروژه پل طبیعت انجام داده است.

4- خواهران حریری (گیسو و مژگان حریری، معمار)

معمار زن دیگری که می‌توان نام برد مژگان حریری است که در سال 1955 در ایران متولد شد. وی مدرک کارشناسی خود را در سال 1981 از دانشگاه کرنل دریافت نمود. وی به دلیل موفقیت های چشمگیرش در حین تحصیلات خود موفق شد جایزه الکساندر اشویلر را دریافت نماید. او تحصیلات خود را در رشته طراحی شهری زیر نظر کالین راو ادامه داد و در سال 1983 مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه کرنل دریافت نمود. وی تا زمان تاسیس دفتر حریری و حریری در دفتر جیمزاستوارت پلشک و شرکا مشغول به کار بود.

گیسو حریری خواهر کوچک تر مژگان حریری در سال 1956 در ایران متولد شد. لیسانس خود را در سال 1980 از دانشگاه کرنل دریافت نمود و همزمان با تحصیل در دانشگاه به همراه خواهرش، در برنامه مطالعاتی در زمینه معماری هلند و خانه سازی مدرن به همراه پرفسور گریگوری لسنیکو شرکت نمود. پروژه های دانشجویی وی در گالری فیلیپه بونافونت در سان فرانسیسکو به نمایش درآمدند و در مجله دانشگاهی کرنل نیز به چاپ رسیدند. او در دفتر جنینگز و شتوت نیز مشغول به کار بود.

شرکت حریری_حریری در سال 1986 به وسیله مژگان و گیسو  تأسیس شد. این شرکت در شهر نیویورک مرکزیت دارد و کارهای آنان توسط افرادی چون استیون هال در نمایشگاه‌های نیویورک معرفی گردیده و ریچارد مایرنیز با آنان کتابی منتشر نموده‌است.

خواهران ایرانی آمریکایی حریری، به عنوان معماران برتر جهان در سال 2004 و 2012 شناخته شده اند.

آثار برجسته:

-پروژه جواهر اسلازبورگ اتریش

-پروژه خانه Sagaponac در نیویورک

-مجموعه کریستالی جواهرات برند سوارسکی

-هتل پارادایس یزد

-ساختمان اداری برج الوند و …

برخی از جوایز شرکت حریری-حریری:

-جوایز طراحی انجمن معماری آمریکا

-جوایز طراحی سالانه ID

-برنده جایزه کنگره معماران جوان در سال 1990

-برنده جایزه 40under 40